Problemy 11/1992
Przedstawiamy krótki, ale za to kontrowersyjny artykuł opisujący wpływ ocieplenia klimatu na obszary pustynne obszarów podzwrotnikowych - nie tylko Sahary. Czy pustynie na tych wysokościach geograficznych znów się zazielenią w wyniku ocieplenia klimatu? Czy zyskamy na zieleni zamiast stracić poprzez powiększanie się pustyń? Okazuje się, że być może - wbrew opiniom wielu klimatologów - ocieplenie klimatu przyniesie pozytywne efekty - zarówno dla stref zielonych na ziemi jak i dla gospodarki żywnościowej. Sahara stanie się dżunglą!
Polecam.
Citronian-Man
----------------------------------------------------------------
Jeżeli Ziemia ulegnie dalszemu ociepleniu, Sahara i inne
pustynie podzwrotnikowe staną się jeszcze bardziej suche i rozległe. To wydaje
się oczywiste, ale zdaniem geologów — możliwe jest również coś wręcz
przeciwnego.
Czy zatem narastanie „efektu cieplarnianego”, będącego
wynikiem zanieczyszczenia środowiska naturalnego, od dawna zapowiadane i
wzbudzające tyle obaw, mogłoby okazać się korzystne dla podzwrotnikowych
pustyń?
Taka jest właśnie hipoteza, do której doprowadziły badania
naukowców z 40 krajów. Przez pięć lat (1987-92) w ramach programu „Dawne i przyszłe
przeobrażenia pustyń” analizowano historię Ziemi zawartą w „archiwum”, jakim są
warstwy geologiczne.
Naukowcy uczestniczący w tym programie zbadali dawne
środowisko naturalne w szerokim pasie pustynnym ciągnącym się od Atlantyku do
Chin, tereny pustynne w Australii, Arizonie (USA), Indiach, Maroku i Meksyku
organizowali konferencje i rezultaty swych badań opublikowali w licznych
przeglądach naukowych.
Do jakich wniosków udało się dojść? „Od kilkuset tysięcy lat
Ziemia nieustannie ulega na przemian ochłodzeniu i ociepleniu, według znanego
rytmu i zależnie od różnic w nasłonecznieniu” — tłumaczy pani Nicole
Petit-Maire, francuski geolog. W okresach globalnego ochłodzenia (glacjał)
podzwrotnikowe pustynie położone w badanej strefie — przede wszystkim Sahara —
powiększają się w stronę równika, natomiast w okresach ocieplenia
(interglacjał) odwrotnie, cofają się w kierunku północnym.
„W czasie ostatniego okresu ocieplenia, przez mniej więcej między
9000-6000 laty granica pomiędzy samą Saharą a położonym na południe od niej
wąskim pasem półpustynnym — Sahel, znajdowała się około 500 km bardziej na
północ niż obecnie” — dowodzi Nicole Petit-Maire, reprezentująca laboratorium
geologiczne czwartorzędu we Francuskim Państwowym Ośrodku Badań Naukowych w
Marsylii i kierująca pracami. „Cała strefa saharyjska stanowiła wodne
środowisko słodkich jezior i bagien, a także stepów sahelijskich, wraz z żyjącymi
tam wielkimi ssakami, które dzisiaj występują w rejonach położonych bardziej na
południe. Natomiast w okresie oziębienia, a więc przed 21000-10000 laty
południowa granica pustyni była wysunięta 300-400 km bardziej na południe niż
obecnie”...
Można to wyjaśnić w następujący sposób: Wyższa lub niższa
temperatura na powierzchni oceanu oraz bardziej lub mniej gwałtownie wiejące
pasaty decydują o zasięgu oraz natężeniu deszczów monsunowych, wyznaczających
granicę między pustynią a pasem półpustynnym Sahel.
Zjawisko to nie jest typowe jedynie dla tej największej
pustym świata. Podobne zmiany zarejestrowano także na Półwyspie Arabskim i w
Zatoce
Perskiej, w północnych Indiach oraz w Zachodnich Chinach, a
więc na tych wszystkich obszarach, których klimat jest uzależniony od obecności
bądź braku monsunów” — tłumaczy Nicole Petit-Maire.
Naukowcy badają zatem warstwy Ziemi nie tylko po to, by
jeszcze lepiej poznać długą historię geologiczną planety, ale również aby
lepiej zrozumieć i przewidzieć to wszystko, co zdarzy się w przyszłości. Takie
„odczytywanie” Ziemi może być pomocne przy określaniu prawdopodobnych konsekwencji
ocieplania się planety, tym razem — w przeciwieństwie do poprzednich okresów —
sztucznego, nawet jeżeli między tymi zjawiskami zachodzą pewne różnice. Wzory
matematyczne wywiedzione z praw fizycznych, za których pomocą próbowano
określić przyszłość klimatyczną, wydają się jednak niepewne, zwłaszcza jeżeli
chodzi o tereny lądowe, bowiem nie uwzględniają wszystkich niezwykle złożonych
czynników biochemicznych (niektóre prowadzą wręcz do wniosków sprzecznych z
obserwacjami poczynionymi w terenie!).
Step na Sawannie
Jeżeli temperatura na powierzchni planety rzeczywiście
ulegałaby nadal podwyższaniu, co wciąż jeszcze nie jest pewne, czy możliwe jest
pojawienie się na Saharze stepu i przesunięcie się terenów przejściowych w
kierunku północnym? Już od kilku lat deszcze na obrzeżach Sahary stają się
coraz bardziej intensywne. A więc czy zachodzą tu istotne zmiany klimatyczne,
czy też naturalne wahania klimatyczne? Jedynie przyszłość może udzielić
odpowiedzi.
W przypadku terenów przejściowych istotny jest jeszcze jeden
czynnik: działalność człowieka i jej następstwa, czyli pustynnienie tych
terenów. Mieszkańcy tych rejonów niszczą roślinność, na przykład wypalając
lasy, sami zaś rozmnażają się w niepokojącym tempie. I znowu nie jest to
zjawisko występujące jedynie na półpustynnym pasie Sahel, obserwuje się je
również w Amazonii i w rejonach położonych na południe od Sahel A więc to
głównie człowiek wspomaga już od tysiąca lat naturalny proces przesuwania się
pustyni na południe; jednak z drugiej strony najprawdopodobniej hamuje
korzystne rezultaty cofania się Sahary i rozszerzania Sahel w kierunku
północnym.
W każdym razie nie można zapominać, że od ostatniego
ocieplenia Ziemi na przywrócenie do życia 7 mln km2 pustyni potrzeba by około
10 tysięcy lat. Oczywiście, pojęcie czasu dla zwykłych śmiertelników jest
zupełnie inne niż czas dla geologów, dla których 150 tysięcy lat jest jednostką
miary odnoszącą się do zupełnie niedawnej przeszłości.
Wg „Sources UNESCO” (nr 38, VI/92) tłum.Wojciech Pietrzak
Ważne linki dotyczące źródła:
Sources UNESCO Online
Literatura uzupełniająca:
Sahara znów się zazieleni? - artykuł z Wiedzy i Życie
Multimedia:
Poniżej bardzo ciekawy krótki filmik z Discovery, potwierdzający wiedzę z artykułu.
Sahara znów stanie się dżunglą.
Zachęcamy do dyskusji na temat podanych w artykule treści
oraz wklejania linków do materiałów multimedialnych.
Redakcja
Fajny artykuł ale pobierz sobie program antyplagiatowy ze strony www.antyplagiat.net bo widziałem w sieci że ktoś kopiuje twoje teksty.
OdpowiedzUsuńKopiowanie tekstów strasznie odbije się na Twojej stronie. :( Szkoda by było :(
OdpowiedzUsuń